Dit is een belangrijke vraag die niet heel makkelijk te beantwoorden is. Er spelen namelijk meerdere factoren een rol op zowel het vermogen als de hartslag.

Het probleem met hartslag

Toen de hartslagmeter werd geïntroduceerd voor consumenten was het doel vooral om de trainingsefficiëntie te verhogen. Door het meten van de hartslag kreeg je een idee van de impact en intensiteit van een training op het lichaam. In het tijdperk voor de hartslagmeter werd er gemonitord aan de hand van snelheid. Dit is uiteraard een hele onnauwkeurige manier om de intensiteit te bepalen, omdat de omstandigheden een grote rol spelen. Hartslag is echter ook een indirecte manier om de intensiteit van een training te meten. Hartslag is de reactie van het lichaam op een inspanning. Wanneer deze reactie altijd hetzelfde is, dan zou hartslag perfect de intensiteit van een training kunnen weergeven. Maar het blijkt dat een groot aantal factoren de hartslag kunnen beïnvloeden. Voorbeelden hiervan zijn stress, cafeïne, hoogte, herstel, slaap en het tijdstip van de dag. Al deze factoren hebben invloed op je hartslag. Dit concept leggen we nog iets verder uit. We nemen als voorbeeld een renner met een FTP van 250 Watt. Wanneer deze renner op een vermogen van 200 Watt fietst, is dit onder zijn maximale lactaat steady state en kan hij deze intensiteit vrij lang volhouden. Nu bevindt dezelfde renner zich op grote hoogte (2.500 meter boven zeeniveau). In tegenstelling tot wat veel mensen denken is hier dezelfde hoeveelheid zuurstof in de lucht, alleen is de luchtdruk lager waardoor de zuurstofopname in de longen lager ligt. Dit zorgt ervoor dat het lichaam harder moet werken om de spieren van dezelfde hoeveelheid zuurstof te voorzien. Om deze reden is zijn hartslag hoger bij hetzelfde vermogen, en omdat er minder zuurstof bij de spieren komt, is zijn FTP ook lager op hoogte. Datzelfde geldt voor vermoeidheid (lagere hartslag bij dezelfde intensiteit) of cafeïne consumptie (hogere hartslag).

Het effect van bloedvolume op de hartslag

Dit voorbeeld is vrij makkelijk te begrijpen, maar er zijn meer voorbeelden waar vermogen en hartslag geen verband meer lijken te hebben. Bijvoorbeeld wanneer je een tijdje niet hebt gefietst, is waarschijnlijk je hartslag de eerste ritjes hoog zonder dat je door hebt dat je op hoge intensiteit rijdt. Dit komt doordat je nu volledig fris en uitgerust bent, maar ook doordat je bloedvolume snel afneemt na een paar dagen niet trainen. Hoe lager het bloedvolume, hoe harder je hart moet werken om dezelfde hoeveelheid bloed naar je spieren te pompen.

Betekent dit dan dat hartslag totaal waardeloos is en we alleen nog maar naar vermogen moeten kijken om de intensiteit van een training te bepalen? Nee, zeker niet!

De lichamelijke respons op training

Het mooie van trainen met een hartslagmeter is dat het geen subjectieve manier is om de intensiteit te meten. Het is juist een objectieve om de reactie van het lichaam op inspanning te meten! Het combineren van hartslag en vermogen is een goede manier om te bekijken wat je lichaam doet (vermogen) en hoe je lichaam daarop reageert (hartslag). Nog beter wordt het als je gevoel tijdens een training klopt met de getallen die op jouw fietscomputer verschijnen. Wanneer je een extensieve duurtraining doet, je hartslag hoger is dan normaal en je voelt je ook niet top? Dan zou het kunnen zijn dat je ziek begint te worden. Of misschien heb je wat te weinig gegeten of juist wat te veel koffie gedronken. Maar wanneer je hartslag wat hoger is dan normaal en je hebt een paar dagen niet gefietst, zou het kunnen betekenen dat je goed bent uitgerust.

Kijk naar hartslag en vermogen tegelijkertijd

De combinatie van vermogen, hartslag en je gevoel geeft het complete plaatje. Zelfs vermogen kan variëren door de omgeving en omstandigheden die dag. Wanneer alle externe factoren hetzelfde zijn, zoals je wekelijkse indoor training één uur na het avondeten, geeft je een betrouwbare manier om de trainingsbelasting te meten en om te kijken of je progressie hebt geboekt. Wees je ervan bewust dat je FTP niet in een dag zal veranderen. Ga jezelf niet gelijk overbelasten wanneer je hartslag wat lager is. Het kan natuurlijk zo zijn dat je vooruit bent gegaan door een lagere hartslag bij hetzelfde vermogen, maar het kan ook heel goed door andere factoren komen. Datzelfde geldt voor een hogere hartslag bij een bepaald vermogen.

Zodra je over een langere periode merkt dat je meer vermogen kan leveren bij een bepaalde hartslag, kunnen we ervan uitgaan dat dit het effect is van training. Kijk of er een stijgende lijn zit in je trainingen en laat je niet misleiden door een enkele training waarbij je een hogere/lagere hartslag had bij bepaalde vermogens. Hartslag kan je nou eenmaal niet 1 op 1 vergelijken met vermogen, wees dus vooral niet te voorbarig met conclusies en luister altijd naar je gevoel.